🧴Mikroplastik - jaki ma wpływ na nasze życie🍼

 

Kilka lat temu spotkałem się ze sloganem - Plastic is fantastic. Rok 2023 i kolejne na to raczej nie wskazują, w mediach mówi się dużo o zagrożeniu plastikiem, a także o mikroplastiku. W maju 2023 roku zakazano wprowadzania do obrotu produktów jednorazowych wytwarzanych z tworzyw sztucznych. Zakaz ten wzbudził mieszane uczucia, dużo mówiło się o tym, że miliarderzy każą zwykłym ludziom używania papierowych słomek, a sami latają odrzutowcami. W 2024 wprowadzono groszową opłatę od kubków na napoje i pojemników na żywność.

Moim zdaniem z jednej strony dobrze, że ustawowo ogranicza się ilość produkowanych śmieci, ale z drugiej źle, że płaci za to konsument. Sam tych ograniczeń nie odczuję, no chyba że producenci pośrednio podniosą ceny. Dzisiaj jednak będzie o mikroplastiku. 

Ten temat nieco przypomina mi azbest - coś co powstało i było uważane za w miarę bezpiecznie, z czasem okazuje się mieć bardzo negatywne konsekwencje. Azbest jednak jest niegroźny*, jeśli go nie ruszamy, natomiast mikroplastik pojawia się samoistnie i szkodzi.

*Azbest najbardziej szkodzi gdy jest niszczony, sama jego obecność nie jest groźna

Czym jest mikroplastik?

Mikroplastik to malutkie cząsteczki tworzyw sztucznych. Powstaje on głównie w procesie produkcji produktów plastikowych. Mikroplastik może być pierwotny (od razu wyprodukowany), albo powstawać wtórnie - podczas na przykład rozpadu tworzyw sztucznych czy ubrań. Mikroplastik pierwotny jest dodawany czasem do kosmetyków, stanowi on bardzo małą część wszystkich mikroplastików znajdowanych potem w środowisku. Znajdziemy go także w paście do zębów i brokacie.

Jeszcze mniejsze cząsteczki ma nanoplastik. 

Główne źródła mikroplastiku to transport drogowy oraz tekstylny. W akwenach wodnych mikroplastik powstaje z rozpadających się odpadów, na przykład sieci rybackich. Wielka Pacyficzna Plama Śmieci składa się prawie w 100% z tworzyw sztucznych. Powoduje nie tylko zagrożenie samym plastikiem, ale także mikroplastikiem, który z niej powstaje.

Mikroplastik płynie w wodzie kranowej i jest niemal pewne (90%), że znajdziesz go w wodzie butelkowanej. Łatwo zauważyć, że mikroplastik pojawia się zwykle w towarzystwie opakowań. Zawierają go niektóre typy herbaty do zaparzania i opakowania słodyczy.

Jak szkodzi mikroplastik?

Mikroplastik stanowi zanieczyszczenie wód, gleby i coraz częściej - powietrza. Jak wiele zanieczyszczeń, pojawia się w organizmie zwierząt wraz z pokarmem i kumuluje się w kolejnych ogniwach łańcucha pokarmowego. Identyczna sytuacja miała miejsce z DDT, środkiem owadobójczym powszechnie stosowanym w rolnictwie i do zwalczania malarii. Z czasem okazało się, że powoduje on nieprzewidywalne zmiany, na przykład wpływa na rozmnażanie ptaków drapieżnych. Wracając do mikroplastiku - stale odkrywamy jego negatywny wpływ na środowisko. Jest zjadany przez dżdżownice i inne owady żyjące w glebie, które mogą mieć pośredni wpływ na przykład na wzrost roślin. 

Niektóre rodzaje mikroplastiku są szczególnie szkodliwe. Być może pamiętasz że na butelkach do wody często jest napisane, że nie zawierają one bisfenolu A. W USA dąży się do całkowitego wyeliminowania tego szkodliwego tworzywa sztucznego z opakowań żywności. Okazuje się jednak, że bisfenol A może wchodzić w skład mikroplastiku, który nieświadomie wprowadzamy do naszego organizmu. 

Mikroplastik ma tą niekorzystną cechę, że bardzo długo się rozkłada. Człowiek zjada nieświadomie około 5 gramów mikroplastiku tygodniowo, to taka sama ilość, co w jednej karcie kredytowej.

Jak wpływa on na organizm człowieka? Badania trwają, obecnie badany jest jego wpływ na gospodarkę hormonalną oraz powstawanie nowotworów. Może pogarszać też odporność. 

Mikroplastik powoduje różne dysfunkcje u zwierząt morskich, powodując zaburzenia odżywiania, stany zapalne czy problemy z rozmnażaniem.

Jak unikać mikroplastiku?

Gdy o tym przeczytałem, zrozumiałem że raczej unikam go od wielu lat :) Należy wybierać jak najmniej opakowań plastikowych, szczególnie wody butelkowanej. 

Ubrania z naturalnych tkanin nie wydzielają mikroplastiku podczas prania, nie mają też negatywnego wpływu na nasz organizm. Ostatnio trafiłem na ciekawe nagranie o tym, jak szkodzić mogą ubrania ze sztucznych tkanin - https://www.youtube.com/watch?v=oIn7gg78U6M

Moim zdaniem korzystne będzie zastosowanie popularnej ostatnio filozofii Zero waste, przynajmniej tam, gdzie nie ma to zbyt negatywnego wpływu na nasze życie. Zrezygnowanie ze słomek, picie wody z kranu czy unikanie zamawiania jedzenia na wynos - to kilka przykładów. Nie zaszkodzi też odmówienie sobie kupowania tak dużej ilości gadgetów, które potem i tak kończą na śmietniku.

Pozdrawiam :)