🌿Adaptogeny #0 - wstęp do serii🍃

Adaptogeny to sztucznie wydzielona grupa roślin i grzybów o pozytywnym działaniu na organizm, a w szczególności, na układ nerwowy. Substancje tego typu, uławiają radzenie sobie ze stresem, poprawiają zdolność do uczenia się oraz poprawiają samopoczucie, a jednocześnie, nie mają działania uzależniającego i nie wywołują efektu przyzwyczajenia. Często mówi się, że adaptogeny przywracają homeostazę, czyli naturalny, prawidłowy stan organizmu.

Piszę o tym, że grupa wydzielona jest sztucznie, ponieważ w naukowych książkach na temat ziołolecznictwa raczej opisuje się osobno zioła o działaniu pobudzającym czy uspokajającym, natomiast określenie "adaptogeny" raczej się nie pojawia. Oczywiście to kwestia tego, że wiedza na temat ziół stale ewoluuje. 

Adaptogeny były stosowane już przez ludy pierwotne, na przykład w czasie długotrwałych polowań czy wypraw.

Badania nad adaptogenami (niekoniecznie w formie roślinnej), zaczęły się w czasie drugiej wojny światowej, kiedy to szukano leku poprawiającego walory bojowe żołnierzy. Pierwszymi przebadanymi ziołami były Schisandra chinensis.

W latach 60. XX wieku prowadzono intensywne badania na temat adaptogenów w ZSSR. Były one prowadzone przez prawie 20 lat i w większości skupiały się na żeńszeniu syberyjskim (Eleutherococcus senticosus). 

Obecnie mianem adaptogenów określa się około 70 różnych produktów. Najbardziej znane adaptogeny, to:

• ashwagandha
• chaga
• cytryniec chiński - schisandra
• różeniec górski
• maca
• gotu kola
• żeń-szeń koreański
• żeń-szeń syberyjski

Poszczególne zioła postaram się opisać w przyszłych artykułach.

Jakie działanie na organizm człowieka mają adaptogeny?

• Ochronne na układ nerwowy
• Zapobieganie zmęczeniu
• Zapobiegające uszkodzeniu układu nerwowego podczas przedłużającego się wysiłku wywołującego stres oksydacyjny
• Zmniejszające lęk
• Nootropowe, czyli poprawianie zdolności uczenia się, pamięci i koncentracji
• Stymulujące
• Wzmacniają pracę układu odpornościowego

W dużym uproszczeniu - adaptogeny wzmacniają organizm i pozwalają na dłuższą i cięższą pracę w skupieniu. Nie powodują natomiast spadku wydajności gdy preparat przestanie działać, czym różnią się od środków typowo pobudzających. Środki narkotyczne, w przeciwieństwie do adaptogenów, mogą powodować także silne zaburzenia koncentracji i stany psychotyczne. 

Adaptogeny są szczególnie wskazane dla osób, które angażują się w stresujące aktywności, jak na przykład:

• praca w niekomfortowej temperaturze
• narażenie na hałas
• praca dłuższa niż standardowe 8 godzin
• dźwiganie ciężkich przedmiotów
• wykonywanie szczególnie stresujących zawodów, jak ratownik górski, żołnierz czy nurek
• wyczerpująca praca intelektualna
• wyczynowe uprawianie sportu

Badano także wpływ adaptogenów na osoby z zaburzeniami psychicznymi, jednak tutaj brakuje dowodów na korzystne działanie.

Podsumowując - adaptogeny wydają się być ciekawym rozwiązaniem dla osób, które chcą osiągać w swoim życiu więcej, a jednocześnie, pragną zmniejszyć poziom stresu i lęku. Są to preparaty dobrze przebadane i ogólnodostępne. W kolejnych wpisach zamierzam kontynuować ten temat, opisując działanie poszczególnych roślin i grzybów o działaniu adaptogennym.

Zapraszam do komentowania.