☘️Adaptogeny #2 - Żeń-szeń

Gdybym miał wskazać jedno z ziół, które najbardziej zakorzeniło się w kulturze i jednocześnie nie występuje w Polsce, byłby to żeń-szeń. Jest on dodawany do wielu preparatów, można kupić suplementy diety z żeńszeniem, dodaje się go do napojów. Przez to, stał się (przynajmniej dla mnie), czymś powszechnym, zwykłym. Z drugiej strony, jego działanie jest tak dobre i wartościowe, że warto je często podkreślać. W tym artykule postaram się to zrobić przynajmniej w skrótowej formie.

Panax ginseng, żeń-szeń koreański, to adaptogen, chroniący organizm przed nadmiernymi skutkami stresu i zmęczenia. Roślina występuje w wielu rodzajach, dzisiaj opiszę zbiorczo działanie ich wszystkich, pomijając żeń-szeń syberyjski.

 Żeń-szeń czerwony różni się od zwykłego tym, że zostaje poddany obróbce parą wodną. Odmiana biała jest suszona na słońcu. Inną metodą pozyskiwania suszu żeń-szenia jest wymrażanie.

Historia zastosowania żeń-szenia

Roślina została podobno odkryta przez Lao Tse w roku 320 przed naszą erą. Stosowano go w takich krajach, jak Korea, Japonia, Chiny. W Chinach służył początkowo jedynie cesarzowi i osobom z dworu, był niezwykle cenny i jego upraw strzegła armia. To nie koniec militarnych powiązań - żeń-szeń podawano także żołnierzom w celu poprawy regeneracji po bitwach. Opisywano go już w XI wieku p.n.e. Stosowano go jako talizman. Chińska nazwa żeń-szenia odnosi się do jego wyglądu i brzmi - korzeń człowiek.

Do Europy sprowadzano żeń-szeń dwukrotnie - w XII wieku przywiózł go Marco Polo, a około 1600 roku stał się popularny dzięki holenderskim kupcom. Stosował go sam Ludwik XIV w celu poprawy męskich sił witalnych.

W XIX wieku był nawet 18 razy droższy od złota. Cena żeń-szenia była tak wysoka, ponieważ roślina ma dość duże wymagania i rośnie bardzo długo. Na korzeń trzeba czekać od 4 do 10 lat. Hodowle tej rośliny powodują wyjałowienie zbocz gór. Co ciekawe, roślina może być uprawiana nawet w polskim klimacie.

Jak działa żeń-szeń?

Jego działanie można porównać trochę do kawy - niedługo po przyjęciu pobudza, przyśpiesza krążenie krwi, poprawia samopoczucie. To działanie jest zauważalne już po pierwszej dawce, czym żeń-szeń różni się od innych preparatów ziołowych. Najlepiej jest przyjmować go rano.

Ostatnio staram się ograniczać kawę, po okresie odstawienia znowu wróciłem do picia kilku kaw dziennie. Jeśli też chcesz odstawić kofeinę, żeń-szeń może być świetnym rozwiązaniem. Daje podobne pobudzenie. 

Poprawa pamięci i zdolności myślenia - żeń-szeń przyjmowany doustnie rozjaśnia myślenie, pozwala na łatwiejsze radzenie sobie z zadaniami wymagającymi skupienia. Wpływa korzystnie na czas reakcji. Jeśli zależy Ci na korzystnym wpływie żeń-szenia na pamięć, powinieneś przyjmować go razem z miłorzębem.

Korzystny wpływ na układ płciowy - szczególnie męski. Roślina może mieć korzystne działanie dla osób z zaburzeniami erekcji. Działanie wynika z zawartości substancji poprawiających syntezę tlenku azotu, substancji niezbędnej zarówno dla zdrowia serca, jak i utrzymania "prawidłowej hydrauliki". Ponoć najlepsze działanie ma żeń-szeń koreański

Zmniejszenie zmęczenia - tabletka z żeń-szeniem może być szczególnie przydatna wtedy, gdy mamy do wykonania dużo pracy w krótkim czasie i odczuwamy już zmęczenie. Pomocny też będzie przy chronicznym zmęczeniu. Według badań żeń-szeń nie poprawia wydajności fizycznej organizmu, jednak może być bardzo pomocny jako motywator do treningu lub działania. 

Ograniczenie stresu - ponoć człowiek nie może wpływać na otoczenie, a jedynie kontrolować swoje reakcje które pojawiają się w odpowiedzi na to otoczenie. Żeń-szeń może być w tym pomocny, ponieważ zmniejsza negatywny wpływ stresu na organizm.

Ochrona przed grypą i wirusami - trochę szkoda że znalazłem tę ciekawostkę dopiero teraz, gdy temat wirusa już jest passe. W skrócie - żeń-szeń wzmacnia odporność i dzięki niemu można rzadziej chorować.

Obniżenie poziomu glukozy we krwi - substancje aktywne żeń-szenia regulują wydzielanie insuliny oraz zmniejszają insulinooporność komórek. Oczywiście żeń-szeń, jak i inne preparaty stosujemy w chorobach przewlekłych dopiero po konsultacji z lekarzem.

Działanie przeciwzapalne - żeń-szeń może mieć korzystny wpływ na osoby cierpiące na stany zapalne.

Działania uboczne żeń-szenia

W zbyt dużych dawkach, może powodować problemy takie jak bóle głowy, problemy z zasypianiem i dolegliwości żołądkowe. Należy ostrożnie go stosować jeśli mamy zaburzenia krzepliwości krwi. 

Nie wolno go przyjmować zbyt długo, należy robić kilkutygodniowe przerwy pomiędzy okresami jego brania. Może reagować z niektórymi lekami - szczególnie przeciwdepresantami, lekami na cukrzycę i nadciśnienie. Nie wolno go stosować jednocześnie z warfaryną i aspiryną. 

W jakiej formie można kupić żeń-szeń?

Jak pisałem we wstępie, jest dostępny w wielu formach. Najwygodniejsze do przyjmowania są kapsułki i tabletki. Sam stosuję go w preparacie multiwitaminowym z dodatkiem 100mg standaryzowanego żeń-szenia na kapsułkę. 

W sklepach zielarskich można dostać żeń-szeń na nalewkę, w postaci suszonego korzenia. Firma Flos sprzedaje żeń-szeń w formie rozdrobnionego korzenia do zaparzania. 

Najbardziej naturalną metodą przyjmowania żeń-szenia jest po prostu żucie jego korzenia. W smaku jest dość gorzki. Kiedyś żeń-szeń osiągał zawrotne ceny, obecnie nie jest tak źle, ponieważ 25 gramów rozdrobnionego korzenia kosztuje około 20 zł. Wychodzi około 1 pln na porcję, taka paczka powinna wystarczyć na około miesiąc stosowania.